• سه شنبه, ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ - 2024 March 19
کد خبر: 428417
تاریخ انتشار: سه شنبه, ۲۵ خرداد ۱۴۰۰ ۱۲:۲۴
دسته: شعر
پرینت
ایمیل

آشنایی با انواع سبک های شعر فارسی

ویژگی انواع سبک های شعر, مثنوی و سایر سبک های شعر, سبک های شعر ایران

سبک های شعر فارسی 

 

سبک اشعار به هر شاعر بستگی دارد و سبک شاعر ها شیوه ای می باشد که آن ها برای بیان مطالب خود به کار می برند. وابسته به سبک شاعر ها ، طریقه اشعار را نیز به طبقه بندی های مختلفی تقسیم کرده اند که معروف ترین نوع آن ها : سبک خراسانی ، سبک هندی ، سبک عراقی و... می باشد . برای دست یابی به اطلاعات بیشتر مطالب را دنبال کنید .

انواع سبک های شعر:

شعر فارسی را به صورت عمومی به چند سبک تقسیم کرده اند که عبارتند از:

- سبک خراسانی

- سبک عراقی

- سبک هندی

- سبک بازگشت ادبی

- سبک شعر نو یا شعر معاصر

 

سبک های شعر ایران, سبک شعر چیست, انواع سبک شعر نو

سبک های شعر فارسی به طور کلی شش دسته هستند

 

- سبک شعر خراسانی :

سبک شاعر های دوره ی سامانی و غزنوی به سبک خراسانی معروف می باشد . از شاعر های این سبک می توان به : رودکی، شهید بلخی، دقیقی، فرخی سیستانی، عنصری، منوچهری دامغانی و ناصر خسرو اشاره کرد.

 

شعر های این سبک از نظر نوع ، ترکیب عمده ای از قصیده دارد و از لحاظ لفظ ، ساده و روان است به گونه ای که ناشی از ترکیب های سخت می باشد ‌. در این سبک واژه های عربی اندکی وجود دارد . نکته های تخصصی سبک خراسانی شامل :  شرایط معنایی ، صداقت و صراحت لهجه ، تعبیرات و تشبیه های ساده و ملموس است.

 

سبک شعر خراسانی, سبک های شعر, سبک های شعر فارسی

ناصر خسرو از شاعران سبک خراسانی

 

مضمون بیشتر شعر های این سبک توصیف طبیعت، مدیحه، فتوحات پادشاهان و کمی هم پند و اندرز می باشد.این سبک از شعر تا قرن ششم هجری نیز رواج داشته است ،  برای مثال بیت هایی از قصیده ی محبوب رودکی را می توان مورد ذکر قرار دارد :

 

مرا بسود و فرو ریخت هرچه دندان بود   

نبود دندان، لا بل چراغ تابان بود

سپید سیم رده بود و در و مرجان بود  

ستاره سحری بود و قطره باران بود

دلم خزانه ی پرگنج بود، گنج سخن    نشان نامه ی ما مهر و شعر عنوان بود

همیشه شاد و ندانستمی که غم چه بود 

دلم نشاط و طرب را فراخ میدان بود

بسا دلا که بسان حریر کرده به شعر   

 از آن سپس که به کردار سنگ و سندان بود

تو رودکی را ای ماهرو کنون بینی 

 بدان زمانه ندیدی که این چنینان بود

بدان زمانه ندیدی که در جهان رفتی   

 سرود گویان گویی هزار دستان بود

شد آن زمانه که شعر ش همه جهان بنوشت 

 شد آن زمانه که او شاعر خراسان بود

 

ویژگی های سبک خراسانی :

- کلمات عربی بسیار کم دارد و اگر موجود باشد ،کلمه ی آسانی است .

- لغات فارسی آن گاهی شکل کهنه و حتی لهجه ای دارد .

تشبیه ها و استعاره های این سبک ساده است و می توان آن را در نظر مجسم کرد  

- مهم ترین قالب شعر در این سبک ، قصیده بود.

- از نیمه ی قرن سوم تا آخر قرن پنجم رواج کاملی داشته است .

 

- سبک شعر عراقی :

 

سبک های شعر, سبک های شعر فارسی, انواع سبک های شعر

نظامی از شاعران سبک عراقی

 

سبک عراقی در حوزه ی عراق از اواخر قرن ششم تا قرن نهم هجری رواج داشته است. از شاعران این سبک می توان از : ابوالفرج رونی، سید حسن غزنوی، انوری، جمال الدین اصفهانی، ظهیرالدین فاریابی، نظامی و خاقانی ، کمال الدین اصفهانی، سعدی، مولوی، عراقی، حافظ و ... یاد کرد.

 

در سبک عراقی قصیده بیشتر جای خود را به غزل و سادگی و روانی ، و استحکام جای خود را به لطافت و کثرت تشبیه ها و تعبیر هد و کنایه های زیبا و تازه و دقیق و باریک داده است. کلمه های تازی نیز در این سبک کاربرد داشته است . با ظهور این سبک مضامین اخلاقی ،تربیتی ، پند و اندرز جایگاه مدایح مبالغه آمیز را گرفت. برای مثال غزلی از حافظ که شعر او نقطه ی اوج سبک عراقی است ، نمونه ی خوبی می باشد:

 

دل سراپرده ی محبت اوست   

    دیده آیینه دارطلعت اوست

من که سر درنیاورم به دو کون  

      گردنم زیر بار منت اوست

تو و طوبی و ما و قامت یار   

     فکر هر کس به قدر همت اوست

گر من آلوده دامنم چه عجب!

 همه عالم گواه عصمت اوست

من که باشم در آن حرم که صبا 

   پرده دار حریم حرمت اوست

من و دل گر فدا شدیم چه باک

   غرض اندر میان سلامت اوست

فقر ظاهر مبین که حافظ را     

  سینه گنجینه ی محبت اوست

 

ویژگی های سبک شعر عراقی :

- در سبک عراقی لغات فارسی ، شکلی ادبی یافته اند و از شکل کهن و لهجه ای بیرون آمده اند.

- با لغات عربی بسیار مخلوط شده اند که اغلب دشوار هستند .

- تشبیه های این سبک سخت می باشند و به افزون بر آن ، اغلب صنایع شعری را در خود دارد.

- مهم ترین قالب شعری غزل می باشد.

- از قرن ششم تا آخر نهم ادامه یافت و پس از آن هم به طور کلی از میان نرفت ،  به این گونه که محتشم کاشانی ، شاعر قرن دهم به سبک عراقی شعر می سروده است .

 

- سبک شعر هندی یا اصفهانی :

 

ویژگی انواع سبک های شعر, مثنوی و سایر سبک های شعر, سبک های شعر ایران

صائب تبریزی از مشهور ترین شاعران سبک اصفهانی

 

در اواخر قرن نهم با روی کار آمدن حکومت صفوی و مهاجرت برخی از شاعران به هند ، طریقه تازه ای در شعر به وجود آمد که آن را به سبک هندی نام گذاری کردند ‌. اما به دلیل اینکه خیلی زود در اصفهان ، شاعران محبوبی چون صائب تبریزی پیدا شدند و اصفهان مرکز این سبک شد ، به سبک اصفهانی هم شهرت دارد . صائب تبریزی یکی از پر آوازه ترین شاعران سبک هندی در قرن یازدهم است ، همچنین عرفی شیرازی در قرن دهم و کلیم کاشانی در قرن یازدهم از شاعران این سبک بوده اند.

 

ویژگی های سبک شعر هندی :

- لغات فارسی این سبک مانند سبک عراقی، شکل ادبی دارد و از صورت کهنه ی سبک خراسانی خارج گشته است.

- لغات عربی زیادی دارد ، اما به صورت معمولی ساده هستند.

- تشبیه ها و تخیل های مضامین آن باریک ، ظریف و گاهی دور از ذهن می باشند .

-مهم ترین نوع شعر در سبک هندی ، غزل است.

-دوران شکوفایی سبک عراقی در قرن دهم و یازدهم بوده است.

 

- سبک بازگشت ادبی :

از قرن دوازدهم چهار نفر از شاعران برجسته آن دوران که عبارتند از : هاتف ، عاشق ، مشتاق و شعله ، از سبک هندی خارج شدند و باری دیگر به سبک های قدیم  روی آوردند ؛ به همین دلیل این سبک را  به دوره ی بازگشت ادبی نام گذاری کرده اند . این شاعر ها در سرودن قصیده ، از سبک خراسانی تقلید برداری کردند و در سرودن غزل، از سبک عراقی کمک گرفتند.

 

به صورت دقیق تر این شاعر ها در سرودن توجه های بیشتری به نکات حائز اهمیت کردند که . در موارد دیگری از اشعار هم تقلید به این دو سبک به چشم می خورد .این طریقه هنوز هم در شعر سنتی فارسی رواج دارد . در قرن سیزدهم سروش اصفهانی ، قا آنی ، فروغ بسطامی و محمود خان صبا این سبک را ادامه دادند .

 

- نوگرایی در شعر:

 

انواع سبک شعر نو, سبک شعر خراسانی, سبک های شعر

نیمایوشیج از تاثیرگذار ترین افراد در نوگرایی شعر

 

در قرن چهاردهم، به دلیل آشنایی ایرانی ها با سبک های مختلف شعر اروپایی و ادبیات جهان و جنبش مشروطیت و به خاطر تحول هایی که در زندگی اجتماعی ایران پدید آمد در شعر نیز تغییراتی راه یافت و در آن مطلب هدی جدیدی چون : انتقاد های سیاسی و اجتماعی مطرح گردید . در ظاهر شعر ها هم تغییراتی پیدا گشت که مهم ترین شیوه ی آن، سبک نیمایی می باشد که به نام نیمایوشیج نام گذاری شده است.

 

قالب شعر نو و قالب های دیگری که از شعر سبک معاصر پدید آمده است ، خصوصیات اصلی و مضامین متنوعی همانند : عرق ملی، دلبستگی به آزادی و ستایش از آرمان های تجدد خواهانه و قانون مندی کشور و به پا خاستن در برابر استبداد و کمرنگ شدن مضامین تغزلی در نمایه های صوفیانه، عارفانه و عاشقانه دارد .

 

 


منبع: http://www.beytoote.com/art/song/familiarity-styles02-poetry.html
بازدید: 3790

تعداد نظرات: 0
منتشر نشده: 0

کد امنیتی
کد جدید




Scroll to Top